مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی

مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی :

مراحل آماده سازی برای طراحی

1 - برش و ورز دادن گل

2 - قالب زدن

3 - پهن کردن گل و دورگیری

مراحل طراحی و شکل دهی

4 - انداختن طرح روی گل

5 - حجم دادن و اضافه کردن گل

مراحل آماده سازی برای کوره و نصب 

6 - برش نهایی کار

7 - خالی کردن پشت کار و شماره گزاری

8 - خشک کردن

9 - سمباده زدن

مراحل نهایی

10 - کوره و پخت

11 - نصب

12 - پتینه

این 4 دسته از مراحل کلی کار بود در هفته های آتی هریک از مراحل را توضیح می دهیم

(سعی شده تا حد امکان آموزش ها کوتاه و مفید باشند، این پست ثابت می ماند و لینک آموزش ها در آن کامل خواهند شد)

در صورت هرگونه سوال می توانید با شماره زیر تماس بگیرید :

09128186560 داریوش عابدینی 

با عضویت در خبرنامه میتوانید از آموزش ها و بروز رسانی ها خبردارشوید

نام :   
ایمیل :
عضويتلغو عضويت

سفال کهن آموزش و تولید تابلو های نقش برجسته سفال

10 - کوره و پخت

مرحله کوره و پخت نقش برجسته

 

پس از خشک شدن کامل خشت ها که حدودا" بین 10 تا 15روز طول میکشد خشت ها را باید  در کوره گذاشت تا  پخته شوند که دمای پخت بین 800 تا 1000 درجه میرسد .

معمولا برای پخت از کوره های گازی یا الکتریکی استفاده می شود . 

 

 

بعد از پخت کار آماده است برای نصب .

9 - سمباده زدن

سمباده زدن خشت های سفالی خشک شده

بعد از اینکه کارها خشک شدند باید خشت ها را سمباده بزنید .

روی کار و اطراف خشت را با سمباده تمیز کنید بطوریکه وقتی خشت ها در کنار هم میچینید تا آنجا که امکان دارد دقیق مرتب و کنار هم باشند که در نصب کار بسیار مهم است 

سپس خاک سمباده را با یک اسفنج ازروی خشت ها پاک کنید و دقت کنید که اضافه گل ها و خرده گل در بالا و کنارهای خشت ها باقی نماند 

بعد از مرحله سمباده زدن کار آماده بردن به کوره میباشد.

صفحه اصلی آموزش : مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی

8 - خشک کردن

خشک کردن خشت های سفالی

بعد از شماره گزاری خشت ها نکاتی را درموقع خشک کردن لازم است که به دقت رعایت شود.

برای خشک کردن ابتدا باید روی کار برش خورده را با روزنامه بپوشانید تفریبا" به مدت 3 روز که کار رطوبتش را به آرامی از دست بدهد .

مراقب باشید که کار در معرض با وهوای مستقیم قرار نگیرد و در فضای بسته رطوبتش کم شود و خشت ها دفورمه  نشوند ( اگر در معرض بادمستقیم قرار گیرد به علت از دست دادن سریع رطوبت تغیر شکل داده و ترک نیز بر میدارد) 

بعد از چند روز روی کار را باز کنید و در همان فضای بسته  بگذارید ،  اگر گرم هم باشد بهتر است و زودتر خشک خواهد شد این زمان بستگی به آب وهوای آن منطقه دارد که بین 10 تا 15 روز زمان میبرد.

در قسمت بعدی ، نحوه سمباده زدن کار را توضیح می دهیم.

صفحه اصلی آموزش : مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی

7 - خالی کردن و زدن کد پشت خشت ها

خالی کردن پشت خشت های سفالی و شماره گزاری

در این مرحله بعد از برش کار حدودا پس از سه الی چهار روز که خشتهای برش خورده مقداری رطوبت خود را از دست داده اند شروع به خالی کردن پشت خشت ها میکنیم.

بطوریکه شیارهایی میزنیم تا اینکه خشک شدن کارسریعتر  انجام شود .خصوصا قسمت هایی که حجم گل بیشتر ، وضخامت بیشتری دارند.

 همزمان با این کار ، پشت تک تک خشت ها عدد هایی میزنیم که جهت نصب کار  از آن استفاده کنیم 

این مرحله را باید با دقت انجام بدهید که کدها به ردیف زده شوند تا به هنگام نصب به مشکل برخورد نکنید.

در قسمت بعدی ، نحوه خشک کردن کار را توضیح می دهیم.

صفحه اصلی آموزش : مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی

6 - برش نهایی کار

برش نهایی کار

بعداز اتمام کار باید با چاقو ویا کاتر کا ر را برش بزنید  اگر بتوانید سعی کنید تا آنجا که امکان دارد  برش را بین درز خشت ها که کنار هم چیده اید بزنید .

زمان برش دادن

برش را میتوانید چند ساعت بعداز اتمام کار زمانی که سطح گل مقدار کمی سفت شده بزنید

و توصیه میکنم که حتما" اینکار را انجام بدهید و خیلی زمان برش تابلو را عقب نیندازید چون وقتی گل در حال خشک شدن است اگر کار برش خورده باشد کار کمتر ترک میخورد .

نکته ای که خیلی باید رعایت کنید این است که بعداز اتمام کار باید روی کار را در تمام مدت با نایلون بپوشانید و بکذارید رطوبت گل به آرامی از بین برود .

در قسمت بعدی ،خالی کردن پشت کار و شماره گزاری را توضیح می دهیم.

صفحه اصلی آموزش : مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی

5 - حجم دادن و اضافه کردن گل

حجم دادن و اضافه کردن گل

بعد از اینکه طرح را روی سطح کار ہا گل انداختیم و با توجه به طرح باید به قسمت هایی از کار گل اضافه کرد وقسمت هایی هم باید گل را برداشت که این بستگی به کننده کار دارد که کار را آنطور که میخواهد حجم دهد .

افزودن گل

برای اضافه کردن گل به سطح کار ابتدا قسمتی را که میخواهید به آن گل را اضافه کنیم را با ابزاری مثل چنگال شیار میکشیم و با آب پاش آن سطح را کمی خیس میکنیم و گل را اضافه میکنیم به طوری که با گل سطح کار یکی شده کاملا" بچسبد در این قسمت باید خیلی دقت کنید که بدرستی انجام داده اید .

درآوردن حجم 

بعد از اضافه کردن  بعضی از سطح کار را هم مطابق سلیقه میتوانید با ابزار گل را کم کنید و سطح کار را از حالت یکنواختی در بیاورید

در ضمن بایدمراقب باشید که بیش از حد سطح کار نازک نشود که در مرحله خشک شدن باعث تاب برداشتن کار میشود.

در قسمت بعدی ،برش دادن کار را توضیح می دهیم.

صفحه اصلی آموزش : مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی

4 - انداختن طرح روی گل

پس از مرحله آماده سازی گل و چیدن و پهن کردن آن نوبت به مرحله طراحی و شکل دهی می رسد 

انداختن طرح روی گل

به دو روش می توان طرح را بر روی گل انداخت :

1 - در صورتی که توانایی طراحی خوبی داشته باشید با استفاده از ابزار (قلم و یا هر ابزار نوک تیزی که بتواند برروی گل طرح را بیندازد ) می توانید طرح خود را بر روی گل بیندازید .

2 - می توانید از طرح خود پلات گرفته (چاپ در ابعاد بزرگ ، اندازه این پلات باید با اندازه کار خود برابر باشد ) و نقشه چاپ شده را بر روی گل قرارداده و از روی خطوط با ابزار طرح را برروی گل بیندازید.

پلات را سیاه سفید بگیرید چونکه فقط برای خطوط اطراف طرح ها به آن نیاز داریم و نیازی به سایه روشن و رنگ ها در پلات نداریم

( جزیئات تصویر را از روی یک عکس کوچتر نیز می توان استفاده کرد و پلات برای انداختن دقیق خطوط اصلی کار می باشد ، پس نیازی به خرج کردن اضافه نیست ، تا حد امکان خودتان هم می توانید خطوط را بدون پلات بر روی گل بیندازید)

در قسمت بعدی ، حجم دادن و اضافه کردن گل را توضیح می دهیم.

صفحه اصلی آموزش : مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی

کتاب تصویری ساخت سفال

کتاب آموزش ساخت سفال (کوزه و بشقاب سفالی با استفاده از چرخ) 

این کتاب تصویری همراه با توضیحاتی مختصر می باشد

حجم فایل 2 مگابایت :

دانلود کتاب تصویری آموزش ساخت سفال

3 - نحوه خشت زدن ، پهن کردن و دورگیری گل

در سری آموزش های ساخت تابلو نقش برجسته سفال مرحله پس برش و ورز دادن ، انواع قالب های نقش برجسته سفال رو توضیح دادیم ، حال نحوه خشت زدن رو توضیح میدیم .

نحوه خشت زدن برای ساخت نقش برجسته سفال

خشت زدن

بعد از ورز دادن گل آن را با فشار در قالب جای می دهیم تا فضای قالب کاملا پر شود ( برای اینکار می توان از پتک پلاستیکی استفاده کرد) ، سپس اضافه آن را با سیم بر می داریم .

پهن کردن

سپس قالب را در محلی که جهت پهن کردن تابلو در نظر گرفته ایم قرار می دهیم ، برای خالی کردن قالب ابتدا چند ضربه به بدنه قالب زده تا گل سفال از بدنه قالب جدا شود سپس آن را برعکس می کنیم تا خشت سفالی بر روی زمین بیفتد . 

برای اینکه رطوبت گل باعث چسبیدن گل به قالب نشود می توان از تکه های روزنامه یا پلاستیکه چرب شده به اندازه قالب استفاده کرد  (به این صورت که قبل از قرار دادن گل در قالب پلاستیک را در قالب قرار می دهیم سپس گل را در قالب می گذاریم ، این کار باعث می شود که گل به قالب نچسبد و به راحتی از داخل قالب بیرون بیاید)

به همین روش به تعداد مورد نظر (بسته به ابعاد کار ) خشت های سفالی را آماده و در کنار یکدیگر قرار می دهیم.

دورگیری

پس از اینکه به تعداد کافی خشت آماده کردیم ، نوبت دورگیری آن ها میرسد (پس از خشت زدن و خالی کردن خشت از قالب اندازه آن ها کمی از سایز اصلی خارج شده و نظم و شکل خود را از دست می دهند) ، برای اینکار باید خشت هارا دوباره اندازه زده و با کاتر مقدار اضافه آن هارا ببریم و آن هارا دقیق کنار هم بچینیم تا به صفحه خشتی ما آماده برای انداختن طرح و مراحل بعدی کار شود.

در قسمت بعدی آموزش نقش برجسته سفال نحوه طرح انداختن روی گل را توضیح می دهیم.

صفحه اول آموزش : مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی

2 - قالب زدن

انواع قالب سفال

در سری آموزش های ساخت تابلو نقش برجسته سفال بعد از برش و ورز دادن حال باید آن را در  قالب های خشتی قرار دهیم.

انواع قالب ها

قالب های گچی

قالب های چوبی

سایر انواع قالب

قالب گچی 

از این قالب ها برای کارهای تکثیری استفاده می شود ، کارهایی که به تعداد بالایی ساخته می شود و شکل آن ها کوچک است .

معمولا این قالب ها در ابعاد 5*5 تا 40*40 ساخته می شوند و بر روی سطح آن ها طرح مورد نظر قرار دارد.

(در آینده نحوه ساخت قالب گچی و استفاده از آن جهت ساخت کارهای تکثیری و تیراژ بالا را نیز آموزش می 

دهیم).

قالب چوبی

این قالب ها که در ابعاد 10*10 تا 40*40 یا قالب های بزرگ جهت تابلوهای بزرگ (1 متر * 1 متر یا 1 متر در 

2 متر) هستند ، با 4 چوب چوبی ساخته می شوند، سطح این قالب ها مسطح بوده و هیچ طرحی ندارند .

قطر این قالب ها نیز از 2 سانتی متر به بالا هست (بسته به حجم کار ، کارهای پرحجم ضخامت بیشتری دارند و 

معمولا در این کارها بیشتر گل را برمی داریم و عمق می دهیم و کارهای کم حجم که ضخامت کمتری داشته و در این کار ها زمان حجم دادن به کار گل اضافه می کنیم) .

برای ساخت تابلو های سفالی معمولا از قالب های چوبی با سایز 20*20 و ضخامت 2 سانت استفاده می شود.

در آموزش بعد نحوه خشت زدن و دورگیری را توضیح می دهیم .

صفحه اول آموزش : مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی

1 - برش و ورز دادن گل

برش و ورز گل سفال 

جهت کار دست و تابلو سفالی نیاز به گلی داریم که لویی داشته باشد تا چسبندگی زیاد بشود. 

این نوع گل را می توان از مکان هایی خاک رس دارند ، که معروف ترین و خالص ترین آن ها که عاری از گچ و آهک و املاح غیر خاک باشد را می توان از همدان تهییه کرد. (در صورتی که هرگونه سوال در مورد تهییه گل سفال دارید می توانید از طریق ایمیل و یا تلفن با ما تماس بگیرید).

برش گل

معمولا یک بسته گل در بسته های 22 تا 25 کیلویی هستند و برای استفاده و خشت زدن باید آن را به قطعات کوچک و سبک (معمولان 5 یا 6 تکه) تقسیم کرد ، کار برش را به وسیله سیم یا نخ انجام می دهند به این صورت که گل را یه صورت استوانه ای ایستاده قرار می دهند و بعد از در نظر گرفتن محل تقسیم ها ، سیم را با دو دست گرفته و به صورت افقی از روی محل های تقسیم می کشیم تا قطعه های گل از هم جدا شوند.

ورز دادن گل

پس از برش قطعات ، گل را برای گرفتن هوای آن ورز می دهیم (زیرا که اگر هوا داخل آن باقی بماند زمان پخت در کوره ، کار ترک برداشته و می شکند).

معمولا این قسمت نیاز به کمی قدرت بدنی و زور بازو دارد (هرچند می توان با پا نیز آن هارا ورز داد.

بعد از ورز دادن و گرفتن هوای آن حال می توانیم آنرا داخل قالب قرار دهیم.

در قسمت بعدی انواع قالب را توضیح می دهیم.

صفحه اول آموزش : مراحل ساخت تابلو نقش برجسته سفالی

فیلم آموزشی ساخت سفال نقش برجسته

این ویدئو آموزشی توسط سایت کیمیای خاک درست شده و می توانید آن را به صورت رایگان از آپارات تماشا و یا دانلود کنید

برای مشاهده و یا دانلود فیلم آموزش ساخت سفال نقش برجسته اینجا کلیک کنید

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت چهارم : ساختن سفال با دست)

4- روش ساختن سفال با دست ( طراحی نقش برجسته سفال با دست)

در این روش گل را در قالب چوبی قرار داده بعد از کوبیدن آن در قالب  اضافه آن را با سیم می برند و با یک ضربه آن را از قالب بیرون می آورند. (که به آن خشت خام نیز می گویند)

پس از چیدن خشت ها بر روی زمین (به تعداد مورد نیاز بر اساس ابعاد کار) مجددا آن هارا دورگیری می کنند یهنی قسمت های اضافه را می برند تا خشت ها کاملا منظم و دقیق شوند.

سپس بر روی خشت ها طراحی کرده و حجم مورد نظر را بیرون آورده و یا گاهی به آن مجددا گل اضافه می کنند تا حجم بیشتری بگیرد.

پس از طراحی آن ها را برش داده و پشت آن هارا خالی می کنند (تا سریعتر خشک شود و وزنشان کمتر شود)

سپس آن هارا در گوشه ای از کارگاه قرارداده تا خشک شوند . 

بزودی فیلم و کتاب آموزش ساخت سفال نقش برجسته را نیز تهیه کرده و بر روی سایت قرار می دهیم .

مطالب مرتبط :

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت اول : چرخ کار سفال)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت دوم : قالب ها گچی)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت سوم : قالب ها گچی و دوغاب گل)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت چهارم : ساختن سفال با دست)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت سوم : قالب ها گچی و دوغاب گل)

3- روش استفاده از قالب گچی و دوغاب گل

در این روش با استفاده از سیلیکات سدیم ، دوغابی از گل درست می کنند که آب کمتری به همراه دارد.

این دوغاب را برای این که کاملا مخلوط شود داخل ظروف استوانه ای که به حالت افقی قرار گرفته و حول محور خود می چرخد می ریزند و پس از آن دوغاب را به وسیله لوله لاستیک به داخل قالب گچی که روی میزهای بزرگی قرار دارد هدایت می کنند.

پس از مدتی که این دوغاب در داخل قالب ها قشری مناسب به وجود آورد مقدار اضافی آن را خالی می کنند.

این قشر را که خود ظرف محسوب می شود پس از سفت شدن به آسانی از قالب بیرون می آورند.

این روش در بعضی از کارگاه های سفال تهران معمول است. 

مطالب مرتبط :

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت اول : چرخ کار سفال)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت دوم : قالب ها گچی)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت سوم : قالب ها گچی و دوغاب گل)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت چهارم : ساختن سفال با دست)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت دوم : قالب ها گچی)

2- روش استفاده از قالب ها گچی

در این روش ابتدا گل سفالی را که مقداری لوئی دارد با وردنه تخت می کنند و پس از آن که به ضخامت مناسب رسید آن را داخل یکی از قطعات قالب گچی قرار می دهند (قالب ممکن از دو یا سه یا چهار تکه و یا بیشتر تشکیل شده باشد) و با ضربه کنار دست آن را می کوبند تا فرو رفتگی های گچی را پر کند.

سپس با تکه ای ابر خیس آن را صاف می کنند و اضافات آن را که از قالب بیرون آمده با کارد می برند.

قطعات دیگر قالب گچی را بدین وسیله با صفحات گل پر می کنند و آن ها را به هم جفت می نمایند و دور قالب را با کش می بندند.

خطوط فواصل قالب ها را از داخل با انگشت فشار می دهند تا در گل شیار به وجود بیاید. آنگاه فتیله هائی را که با گل درست کرده اند داخل این شیارها قرار می دهند تا قطعات مجزای گل به خوبی به هم بچسبند.

چون قالب گچی آب را جذب می کند، پس از مدتی می توان آن را از قالب بیرون آورده و در گوشه ای از کارگاه قرار داد تا کاملا خشک شود.

برگرفته از لعاب - کاشی - سفال

به این روش ، روش تکثیری سفال نقش برجسته نیز می گویند .

مطالب مرتبط :

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت اول : چرخ کار سفال)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت دوم : قالب ها گچی)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت سوم : قالب ها گچی و دوغاب گل)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت چهارم : ساختن سفال با دست)

روش استفاده از گل در سفال گری (قسمت اول : چرخ کار سفال)

در این قسمت 4 روش استفاده از گل برای سفال گری گفته می شود

1- چرخ کار

در ابتدا ظروف سفالی را تماما با دست می ساختند و به همین جهت پیشرفت آن به کندی صورت می گرفت ولی با اختراع چرخ تحول بزرگی در سفال گری به وجود آمود، زیرا کوزه گر از طریق آن توانست تولید محصولات خود را تا اندازه قابل ملاحظه ای بالا ببرد. تا آنجا که هیچ تکنیک دیگری یارای رقابت با آن را نداشت.

البته همه کس نمی تواند این کار را انجام دهد و خود مهارت و استادی لازم دارد ، شاید مدتهای زیادی وقت لازم باشد تا شخصی بتواند با فن چرخکاری آشنا شود ، به همین جهت استادان چرخ کار در میان سفال سازان احترام زیادی دارند.

در تکنیک چرخ اصولا دو نوع کار ساخته می شود. یکی ریز بار که شامل ظروف کوچک است و دیگری درشت بار که شامل ظروف بزرگی مانند خمره و غیره می باشد .

ظرف های کوچک سفالی را در یک مرحله می سازند و پس از آنکه خشک شد ته آن را در روی چرخ تراش داده و شکل می دهند

ولی ظروف بزرگ سفالی را در چندین مرحله می سازند زیرا گل تحمل ندارد و باید صبر کنند تا خود را بگیرد و دوباره روی آن کار کنند.

ساختمان چرخ سنتی را به همراه تصویر و جزئیات در ادامه مطلب مشاهده کنید ....

ادامه نوشته